Człowiek udomowił psy, żeby pomagały mu w pracy i towarzyszyły w życiu. Niektóre świetnie nadają się do pasienia, inne są dobrymi stróżami, jeszcze inne najlepszymi obrońcami. Jedną z umiejętności naszych czworonogów jest tropienie. Doskonale wyczulony psi nos pomaga człowiekowi obecnie w poszukiwaniach zaginionych osób, polowaniach czy tropieniu. Przedstawiamy kilka ras psów, które słyną z doskonałego węchu.
Pierwowzór disnejowskiego psa Pluto
Jednym z najlepszych tropowców na świecie jest bloodhound, zwany inaczej psem św. Huberta. To duży masywny pies o charakterystycznej pomarszczonej głowie i szyi z obfitą miękką skórą zwisającą w wyraźnych fałdach. Został wyhodowany w Ardenach w Belgii, a w VII wieku wykorzystywany był do polowań na dużą zwierzynę przez mnicha Huberta, tego samego, którego później kanonizowano i został patronem myśliwych. W XI wieku Wilhelm Zdobywca sprowadził bloodhoundy do Anglii. Popularne były także we Francji, gdyż mnisi każdego roku obdarowywali króla kilkoma psami wyhodowanymi w klasztorze. W Polsce również pojawiły się psy św. Huberta – przybyły w XIV wieku razem z orszakiem królowej Jadwigi. Rasa słynęła z doskonałego węchu, wytrwałości w tropieniu, odporności na warunki atmosferyczne oraz łagodności i każda sfora dworskich psów myśliwskich nie mogła się bez niej obejść. Bloodhoundy dotarły również do Ameryki wraz z brytyjskimi emigrantami na przełomie XVII i XVIII wieku. Początkowo próbowano wykorzystać je do tropienia zbiegłych niewolników, jednak były do tego zbyt łagodne. Doskonale sprawdziły się za to jako psy poszukiwawcze i pomagające służbom porządkowym. W USA rasa ta jest niezwykle popularna, postać pofałdowanego pieska trafiła do popkultury – Pluto, przyjaciel Myszki Miki oraz Goofy stworzeni przez Walta Disneya są wzorowani na bloodhoundach.
Ten najpotężniejszy z psów gończych na pewno nie nadaje się na stróża, bo jest spolegliwy i przyjazny dla ludzi. Wyjątkowo przywiązany do właściciela. Jego pan musi pamiętać, że pomimo swojego rozmiaru (psy mają około 68 cm, ważą między 46-54 kg) jest wrażliwy. Źle znosi karcenie i samotność. Tolerancyjny wobec innych zwierząt w domu, nigdy nie jest agresywny. Uparty, samodzielny, niezależny i głuchy na wołania, gdy zainteresuje go zapach. Potrzebuje szkolenia i socjalizacji od szczeniaka, nie lubi hałasów i odgłosów wielkiego miasta. Nadaje się dla rodzin z dziećmi, potrzebuje dużo ruchu.
Sympatyczny tropiciel
Najmniejszym psem gończym jest beagle. Pochodzi prawdopodobnie z Anglii, niektórzy twierdzą, że psy tej rasy dotarły tam wraz z Celtami i Wikingami. Są również teorie mówiące, że używane do polowania, żyły już w starożytnej Grecji i gdy Ksenofont pisał o psach gończych, miał na myśli beagle i to ich wizerunek znajduje się na greckiej ceramice w scenkach z myśliwymi. W przeszłości człowiek wykorzystywał sforę beagle do polowań pieszych na zające, ponieważ są to psi specjaliści od niezmordowanego gonienia po śladzie. Obecnie najczęściej są towarzyszami rodzin, ale w dalszym ciągu cechuje je mocny instynkt myśliwski i niezależność. Są energiczne, wytrzymałe, potrzebują dużo ruchu i zajęć na świeżym powietrzu, dlatego jeśli prowadzisz aktywny i różnorodny tryb życia, beagle świetnie sprawdzi się jako Twój towarzysz. Wesołe, sympatyczne, przyjazne i inteligentne psy, które mogą być dobrymi kompanami starszych dzieci. Średnich rozmiarów (osiągają między 33 a 40 cm, ważą między 10 a 18 kg ), są bardzo szybkie, wytrwałe, odważne i potrzebują konsekwencji w wychowaniu oraz ustalenia jasnych granic. Wykorzystywane są obecnie przez policję i służby celne do poszukiwania narkotyków i przemycanej żywności.
Mają dwubarwną lub trójbarwną sierść w różnych kombinacjach z wyjątkiem wątrobianego, linieją cały rok i choć ich pielęgnacja nie jest skomplikowana, to sztywny i twardy włos wbijający się w ubrania czy kanapę może być kłopotliwy w utrzymaniu czystości w domu.
Kudłaty poszukiwacz trufli
Lagotto romagnolo to bardzo stara rasa psów aportujących z wody. Są historyczne dowody, że już w VII wieku p.n.e. te psy towarzyszyły w polowaniach Etruskom. Oprócz rysunków z tamtych czasów, różne wzmianki wskazują na obecność lagotto romagnolo w starożytnym Rzymie i średniowieczu. Pochodzą z bagnistych okolic Rawenny i nizin miasteczka Comacchio, gdzie wykorzystywane były do aportowania upolowanych na bagnach ptaków. Z biegiem lat mokradła osuszono i pracujący w ten sposób pies nie był potrzebny. Przekształcono go więc z aportera w poszukiwacza, którego zadaniem było znalezienie rosnących pod ziemią trufli, w które obfituje ten region Włoch. Wrodzony talent do tropienia i doskonały węch sprawiają, że lagotto świetnie sprawdza się w tym zadaniu. Pierwotny instynkt łowiecki został wyeliminowany w drodze selekcji naturalnej i tropiący pies nie rozprasza się w pracy tropami zwierzyny.
Jest łatwy do ułożenia, mało wymagający, bystry, oddany i przywiązany do właściciela. Jeśli szukasz psa, który będzie dobrym i wiernym towarzyszem, to romański pies dowodny jest odpowiednim wyborem. Nadaje się do rodzin z dziećmi. Obecnie ten przepełniony radością życia pies jest ceniony ze względu na inteligencję i pracowitość. Lagotto romagnolo coraz częściej trenują ze swoimi przewodnikami agility i obedience. Uwielbiają pływanie, aportowanie, skoki do wody i aktywny tryb życia.
Ten sympatyczny pies wygląda jak owieczka, gdyż ma gęstą kędzierzawą, wełnistą nieprzemakalną sierść odporną na warunki atmosferyczne. Trzeba ją strzyc przynajmniej raz do roku, nie powinna być dłuższa niż 4 cm, wymaga również regularnego czesania. Nie linieje i panuje opinia, że są to psy dla alergików, ale jest to oczywiście kwestia indywidualna i warto ją sprawdzić przed sprowadzeniem pupila do domu. Są lagotto w kolorze białym z łatami czekoladowymi lub pomarańczowymi, brudnobiałym, czekoladowym, pomarańczowym z łatami białymi lub bez nich. Jest średniego wzrostu, ma od 41 do 48 cm, waży od 11 do 16 kg.
Alpejski pomocnik myśliwego
Rasa posokowiec bawarski powstała w XIX wieku w Niemczech. Początkowo posokowce dzięki świetnemu węchowi wykorzystywano jako psy gończe, odnajdujące trop na początku polowania. Kiedy popularna stała się broń palna potrzebny był niewielki, odważny i wytrwały pies, który po śladzie krwi postrzelonej zwierzyny grubej (łosi, jeleni, saren, danieli, dzików, muflonów) doprowadzi do niej myśliwego. Dlatego większe posokowce hanowerskie, skrzyżowano z gończymi górskimi i otrzymano psa dobrze radzącego sobie podczas polowań w trudnym terenie alpejskim. Nazwa rasy pochodzi od słowa „posoka”, czyli krew zranionego zwierzęcia. W 1912 roku w Monachium powstał Klub Posokowca Bawarskiego, a w 1930 roku Międzynarodowy Związek Posokowca. Obecnie nadal wykorzystywane jako psy myśliwskie, a także bardzo często towarzyszą służbom leśnym.
Posokowce mają wiele cech, dzięki którym szybko zyskały popularność. Są zrównoważone, odważne, pewne siebie, a jednocześnie łagodne. Nie mogą być agresywne i nieśmiałe. Przywiązują się mocno do właściciela, wobec obcych zachowują rezerwę. To inteligentne i energiczne psy, które od małego trzeba szkolić. Są psami z dużą pasją łowiecką, ale coraz częściej spotyka się je jako psy rodzinne. Nie można jednak zapominać, że drzemią w nich instynkty psa użytkowego. Bardzo ważną rzeczą, nad którą trzeba pracować z posokowcem bawarskim, to przywołanie. Na spacerze może bowiem złapać ciekawy zapach, któremu jego czuły węch nie będzie mógł się oprzeć. Dlatego wskazane jest, by opiekun psa tej rasy, jeśli nie jest myśliwym, zapewnił mu zajęcie adekwatne do pochodzenia. Dobrym pomysłem jest na przykład tropienie użytkowe. Posokowce są zwinne, szybkie i wytrzymałe. Lubią aktywność i potrzebują dużo ruchu, nadają się do agility, mogą biegać przy rowerze, czy towarzyszyć człowiekowi w joggingu. Nie będą czuły się dobrze u osób prowadzących leniwy tryb życia, a także pozostawione w domu. Potrzebują doświadczonego przewodnika.
Mają gęstą przylegającą sierść, która nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Występują w kolorze soczystej czerwieni, czerwieni jeleniej, brunatnej, kolorze czerwono-żółtym, bladożółtym, czerwono-szarym, mogą mieć podpalania i pręgowania. Uszy i kufa są ciemniejsze.
Psy mają od 47 do 52 cm, ważą od 20 do 28 kg. Wysokość suk od 44 do 48 cm, waga 17 do 25 kg.
Krótkołapny tropiciel zajęcy
Basset hound to rasa myśliwska z dużymi tradycjami. Legenda mówi, że pochodzi z Konstantynopola, skąd w czasie wypraw krzyżowych dotarł do Europy. Według Anglików psy tej rasy żyły w ich kraju w XVI wieku, ale przodkowie tych wytrwałych tropicieli pochodzą z Francji – mnisi z tego kraju wyhodowali psa pracującego z nosem przy ziemi w gęstym poszyciu leśnym. Basset hound jest potomkiem dwóch francuskich ras: basseta d’Artois i basseta artezyjsko-normandzkiego. W 1874 roku dwaj brytyjscy hodowcy skrzyżowali obie te rasy, a następnie uzyskany miks połączono z bloodhoundem. Od niego basset hound wziął doskonały węch, kształt czaszki oraz luźną skórę. Nazwa pochodzi od słów bas – niski, set – osadzony, a hound to cząstka dodawana do wszystkich ras myśliwskich w Anglii. W 1883 roku powstał Klub Miłośników Basseta. Wzorzec opracowano w 1955 roku. Do Polski pierwsze psy tej rasy sprowadzono w latach sześćdziesiątych.
Wygląd basset hounda może zmylić, bo krótkonożny, w miarę masywny pies nie wydaje się być gończym z uporem tropiącym szybkiego zająca na dalekich dystansach. Raczej można myśleć, że jest leniwy, flegmatyczny i niechętnie podejmuje aktywność. A według wzorca FCI musi być mocny, sprawny i nadzwyczaj wytrzymały w polu. Jest psem użytkowym posiadającym instynkt sfory, bardzo wytrwały podczas polowań. Ma melodyjny, głęboki głos. Jest łagodny, wesoły, uczuciowy i bardzo przywiązuje się do swojego opiekuna. Nie lubi samotności. Nadaje się do rodzin z dziećmi, przyjaźnie nastawiony do innych psów. Bywa uparty, niezależny i niełatwy w szkoleniu. Od pierwszych dni w domu opiekun powinien przyłożyć się do nauki przywołania, gdyż tak, jak w przypadku innych psów z pasją łowiecką, niewyszkolony basset hound, może uciekać na spacerach.
Umaszczenie ma tricolorowe, czyli czarne z podpalaniami i białym oraz dwukolorowe żołto- białe. Krótka sierść nie przysparza wielu problemów. Trzeba jednak zwrócić uwagę na pielęgnację zwisających, ciężkich uszu i fałd skórnych. Ma od 33 do 38 cm wysokości, waży od 20 do 30 kg.
W tekście przedstawiliśmy psy ras myśliwskich specjalnie hodowane do towarzyszenia człowiekowi w polowaniach. Odpowiednia selekcja przez wieki miała na celu rozwijanie prawdziwych ekspertów od węszenia. Warto zauważyć, że wiele z nich w obecnych czasach nie jest psami użytkowymi, a rodzinnymi. Takie psy potrzebują świadomego prowadzenia. Ich pochodzenie z pewnością da o sobie znać, a wrodzony instynkt może przysporzyć wielu kłopotów, których można spróbować uniknąć odpowiednio prowadząc psa od szczeniaka. Oczywiście wiadomo, że każdy pies bez względu na pochodzenie może wykazywać nieprzeciętne zdolności i zacięcie do pracy. Predyspozycje nie są ograniczone wyłącznie do danej rasy i wyglądu. Są cechą osobniczą i indywidualną. Może się zdarzyć, że Twój kundelek ze schroniska najbardziej na świecie lubi spędzać z Tobą czas na zabawach węchowych i jest w tym mistrzem. Wiele psów różnych ras z powodzeniem trenuje mantrailing czy tropienie sportowe.
autorka: Agnieszka Bednarek